Bộ Chính trị ban hành Quy định số 287-QĐ/TW về thu hồi tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được phát hiện qua công tác kiểm tra, giám sát của Đảng

Ngày 30/4/2025, thay mặt Bộ Chính trị đồng chí Trần Cẩm Tú - Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư vừa ký ban hành Quy định số 287-QĐ/TW về thu hồi tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được phát hiện qua công tác kiểm tra, giám sát của Đảng.

Quy định 287-QĐ/TW gồm 3 Chương, 12 Điều quy định về: Nguyên tắc thực hiện; căn cứ thu hồi tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; trình tự, thủ tục thu hồi tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được phát hiện qua công tác kiểm tra, giám sát của Đảng; quyền và trách nhiệm của tổ chức đảng, đảng viên trong thu hồi tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Theo quy định, “Tài sản do tham nhũng, tiêu cực” là tiền, tài sản có được từ tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; có nguồn gốc từ tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được cấp ủy, ủy ban kiểm tra kết luận, yêu cầu phải thu hồi, nộp ngân sách Nhà nước hoặc được tổ chức, cá nhân chủ động nộp lại.

“Tài sản lãng phí” là ngân sách Nhà nước, vốn Nhà nước, tài sản Nhà nước và tài nguyên, khoáng sản được giao cho tổ chức, cá nhân quản lý, sử dụng vượt định mức, tiêu chuẩn, chế độ do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ban hành hoặc không hiệu quả, không đạt mục tiêu đã định.

Tại Điều 4 của Quy định số 287-QĐ/TW nêu rõ các căn cứ thu hồi tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực:

Thứ nhất, căn cứ vào kết luận kiểm tra, giám sát, giải quyết tố cáo của cấp ủy, ủy ban kiểm tra, cụ thể: Thông báo kết luận kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm, kiểm tra tài chính đảng; Thông báo kết luận giám sát chuyên đề; Thông báo kết luận giải quyết tố cáo tổ chức đảng, đảng viên.

Thứ hai, căn cứ vào kết luận kiểm tra, xác minh tài sản, thu nhập của cơ quan có thẩm quyền.

Thứ ba, căn cứ vào quyết định thu hồi tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực (nếu có).

Thứ tư, căn cứ vào việc tổ chức đảng, đảng viên và các tổ chức, cá nhân có liên quan chủ động báo cáo xin khắc phục hoặc nộp lại tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, cụ thể: Tổ chức đảng, đảng viên và các tổ chức, cá nhân có liên quan chủ động báo cáo và tự giác nộp lại tài sản đã nhận do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trước khi bị cơ quan có thẩm quyền phát hiện, kết luận; chủ động nộp tài sản khắc phục hậu quả do vi phạm dẫn đến thiệt hại tài sản của Nhà nước.

Tại Điều 7 của Quy định số 287-QĐ/TW cũng nhấn mạnh, tổ chức đảng, đảng viên vi phạm phải: Chủ động liên hệ với cơ quan ủy ban kiểm tra cùng cấp để làm thủ tục nộp tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo thông báo, kết luận của cấp ủy, tổ chức đảng có thẩm quyền. Kê khai, thống kê đầy đủ tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực đã báo cáo với ủy ban kiểm tra cùng cấp. Thực hiện các yêu cầu của ủy ban kiểm tra, đoàn, tổ kiểm tra, giám sát, giải quyết tố cáo; thuyết phục người trong gia đình và người thân phối hợp chấp hành kết luận kiểm tra, giám sát, giải quyết tố cáo, quyết định thu hồi tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực của cơ quan có thẩm quyền. Thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo hành vi vi phạm pháp luật của tổ chức, cá nhân có thẩm quyền nếu phát hiện hành vi không đúng quy định khi thực hiện thu hồi, bảo quản, quản lý, sử dụng tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Trách nhiệm của cấp ủy, ủy ban kiểm tra được quy định tại Điều 8 của Quy định số 287-QĐ/TW:

Cấp ủy có trách nhiệm: a) Chỉ đạo cơ quan ủy ban kiểm tra thực hiện việc thu hồi tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo nội dung thông báo, kết luận kiểm tra, giám sát, giải quyết tố cáo, kết luận kiểm tra, xác minh tài sản, thu nhập; b) Chỉ đạo các cơ quan chức năng thực hiện các biện pháp bảo đảm thu hồi kịp thời, đầy đủ tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo thông báo kết luận kiểm tra, giám sát, giải quyết tố cáo theo quy định, kết luận kiểm tra, xác minh tài sản, thu nhập; c) Chỉ đạo thực hiện việc quản lý, sử dụng tài sản đã thu hồi theo đúng quy định của pháp luật.

Ủy ban kiểm trra có trách nhiệm: a) Chỉ đạo cơ quan ủy ban kiểm tra cùng cấp mở tài khoản có tính chất tiền gửi và các thủ tục tạm gửi, tạm giữ tại kho bạc nhà nước cùng cấp; thông báo cho tổ chức đảng, đảng viên vi phạm số tài khoản này và hướng dẫn việc nộp tiền, tài sản phải thu hồi theo quy định; b) Hướng dẫn tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên thực hiện thủ tục thu hồi tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; tiếp nhận tài sản của tổ chức đảng, đảng viên vi phạm tự giác khắc phục vi phạm hoặc giao nộp; c) Yêu cầu, đề nghị các tổ chức đảng, cơ quan có thẩm quyền phối hợp, hỗ trợ thu hồi đầy đủ tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo kết luận kiểm tra, giám sát, giải quyết tố cáo, kết luận kiểm tra, xác minh tài sản, thu nhập; d) Báo cáo cấp ủy, cơ quan có thẩm quyền về kết quả thu hồi tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được phát hiện qua công tác kiểm tra, giám sát; đ) Chịu trách nhiệm trong tổ chức thực hiện thu hồi tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thuộc địa phương, địa bàn quản lý của đơn vị mình theo đúng quy định; e) Đề nghị, yêu cầu cơ quan chức năng có thẩm quyền áp dụng biện pháp bảo vệ, kê biên, phong tỏa tiền, tài khoản, tài sản nếu có căn cứ xác định đối tượng kiểm tra, giám sát và tổ chức, cá nhân liên quan có dấu hiệu hủy hoại, tẩu tán, tráo đổi, chuyển dịch, thay đổi hiện trạng tài sản do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; g) Thực hiện, đề nghị, yêu cầu cơ quan chức năng tạm giữ, ký gửi, lưu kho bải đối với tài sản thu hồi do tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo quy định của pháp luật; h) Thực hiện chuyển nộp tiền từ tài khoản có tính chất tiền gửi vào ngân sách nhà nước; bàn giao toàn bộ hồ sơ, tài liệu về tài sản thu hồi cho cơ quan có thẩm quyền để xử lý theo quy định pháp luật khi hết thời hạn thực hiện kết luận kiểm tra, giám sát.

Ủy ban Kiểm tra Trung ương được giao chỉ đạo ủy ban kiểm tra các cấp thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện Quy định này; xử lý kỷ luật hoặc đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý kỷ luật những tập thể, cá nhân vi phạm; định kỳ sơ kết, tổng kết, báo cáo cấp ủy và ủy ban kiểm tra cấp trên trực tiếp kết quả thực hiện.